Hallo ik was in de jaren 70 en 80beter bekend als Radio Benelux (friesland)
ik ben op 14 jarigeleeftijd begonnen onder de naam rakker met een 4 w transistor zendertje maar al
snel bouwde ik een el86 8 wat lampen zender toen de jongens van radio benelux uit limburg stopten mocht
ik hun naam gebruiken en raakte zeer actief op de 102.5 mhz van een bevriende piraat kreeg ik een dubbele el 86 in balans
op mijn verjaardag met een mast op 17 meter met daar in 2x fuba 7 elements de 1 vooruit en de andere achteruit gericht had
ik samen met mijn zwagers z
ender Droef en Karson 3x per week een uitzending op verzoek later heb ik een 1kw QQE gekocht super ding maar idd
door haat en nijd tussen de piraten hier
in de regio ben ik in 1993 gestopt en de zender verkocht ik draai nu nog steeds op internet via radiotweety.nl
ik ik draai anders dan andere
internet piraten meest alleen vanaf vinyl complimenten voor je mooie site Mvrgroet Radio Benelux
ook je verhaal hier stuur dan een emal naar email vrijevogelbaarn@gmail.com of via contact
BRONNEN /WIKIPEDIA/ETHERPIRATEN.COM /PIRATENZELF/GOOGLE
Ampère Radio is in het jaar 1984 ontstaan door het geknutsel aan een oude radio. Deze had ik omgebouwd tot een zender en had een bereik van circa 500 meter. Een collega piraat, de Vrije Vogel, ontving dit signaal en belde mij op. Even later kocht ik van hem een zender van 5 Watt en zo begon voor mij het piratenbestaan. Ampère Radio groeide uit tot een behoorlijk populaire jongerenzender. In het begin vooral luisteraars van mijn eigen school (het Baarnsch Lyceum maar ook Waldheim en Griftland) en kwamen er steeds meer luisteraars bij van andere scholen. Uiteindelijk werd de dinsdagavond een vast gegeven voor diegene die op de hoogte wilde blijven van wat er zoal gebeurde op de scholen in Baarn. Leuke sketches met luisteraars via de telefoon (Pleegzuster Bloedgeil, DJ Zip en Zep etc.) ontstonden. De uitzendingen werden uitgebreid en gingen nu ook in het weekend plaatsvinden. Eerst nog steeds vanuit huis, later vanuit een caravan van DJ Zip. In samenwerking met radio Discovery hebben we ok nog eens een live uitzending gedaan op koninginnedag. In Baarn waren vele radiozenders en dit werd gedoogd tot eind jaren 80. Toen werd het beleid strenger en verdwenen de meeste piraten uit Baarn. Tot op de dag van vandaag is het behoorlijk stil in de ether, en zijn er in deze omgeving weinig piraten die nog echt een programma draaien.
Hieronder heb ik een aantal brieven, oplossingen van prijsvragen (Limerick wedstrijd), en affiches en stickers waarmee de scholen volgehangen werden. Deze affiches werden door schoolgenoten van mij, Maarten en Raban, getekend en gemaakt op de computer. (Ik had in die tijd als zovelen geen PC).
radio rozetta... een bekende naam in nederland op 227 meter middengolg.. we opgericht door joepie...jacob joling........ dolf vd linde woud pruim........ Ricky king...hans lange...... en jcky blue giel klaver.... enle zaterag en zondag in de lucht van 9 tot 5 uur met een eigen blad... rozettas top 25 tipparade goud van oud show en de nederlandse talige top 10 en we hadden een drive in show ook weel mee onder weg geweest in de kop van holland... van 1976 tot ongeveer 1981 daarna is het kapot gegaan....................... daar zat ik dus ook bij we draaide elke zaterdag en zondag van 9:00 tot 18:00 ook fm gedraaid
geschiedenis va de radio piraten begint al rond1938
De eerste bewijzen die wij tegenkomen dat er in Nederland de etherpiraterij de kop op gaat steken, zijn te vinden in 1938. Elke Zondag was de illegale radiozender 'De Nachtegaal' in de ether te vinden voor de regio Twente, ergens op de MiddenGolf (MG). Met een simpele 1 buis zender, was men elke week in heel de regio te horen met muziek, maar ook reklame boodschappen voor de middenstand. Onmens populair aldus de veldwachter die betrokken was bij het oprollen van de geheime zender Een leuk verhaal van de Nachtegaal is, dat de opsporings ambtenaren al een tijd op zoek waren naar deze zender Na lang peilwerk kon men eindelijk het perceel aanwijzen, vanwaar de uitzendingen werden verzorgd Eenmaal aangekomen, bleek de zender niet meer in de lucht Het hele huis werd doorzocht maar men kon de gebruikte zender niet vinden De zender was verstopt in een voetenbankje waar iemand de gehele tijd zijn voeten op liet liggen. De exacte toedracht is niet helemaal duidelijk, maar door een beetje domme actie of fout, viel het oog op het voetenbankje waar gaten ingeboord waren om zo de warmte van de zender weg te laten vloeien. Met deze etherpiraat, de uit Twente afkomstige Nachtegaal, werd de toon gezet voor het verzorgen van de programmaop een illegale manier die mensen op de normale, staats radio niet te horen kregen. Iets wat vandaag de dag nog steeds het geval is
De overheid had al een organisatie, die de ether in de gaten hield en de frequentie waar nodig verdeelde. Deze organisatie kreeg de illustere taak erbij om de illegale, zogenaamde geheime, zenders op te sporen en het zwijgen op te leggen. Dit zou later de Radio Controle Dienst gaan worden.
Hiernaast is een foto te vinden van 1 van de eerste opsporing auto's. Deze hadden toen nog niet de peil apparatuur die we tegenwoordig in de auto's vinden van het Agentschap Telecom. In die tijd moesten ze ergens parkeren en uit de auto stappen, om zo een veldmeting te kunnen doen.
Ook moesten de etherpiraten op heterdaad gepakt worden, iets wat bijna niet te doen was. Desondanks ziet men kans om Nederlands eerste etherpiraat het zwijgen op te leggen en gaan wij als etherpiraten nog veel met deze dienst te maken krijgen.
Laatste Etherpiraten Nieuws > melden??
18 Aug 20:17 Radiopiraat oorzaak storing KP...
Laatste forum advertenties/postings
Piraten Praten > duo de koning
Techniek > breakaway streaming encoder
Techniek > samcast_pro
Artiest/Titel gevraagd > hey stoere motorboy
Artiest/Titel gevraagd > mannenkoor karrespoor -
Etherpiraten.com Sponsors
puntCross Media Ventures
puntProlocation
puntOok hier staan ??
puntHandelsonderneming Veenstra
Dx piraat pioneer dirk rotterdam
100.40 draaide vooraal snachts bijna elkedag in de jaren 1975 tot 1995
Met 150 wat
Bron rtv1
Etherpiraterij in de jaren ‘ 70(1) (2)(4) De beginperiode
Op een mistige novembermorgen gaat de telefoon.
Voor jou, zegt mijn vrouw en overhandigd mij de hoorn.
Aan de andere kant hoor ik een vriendelijke mannenstem, “spreek ik met Anton
de Wijk?” “Daar spreekt u mee”, oh zegt de stem vervolgens, “neemt u mij niet
kwalijk dat ik u stoor, maar bent u de vroegere Kanaalstreekkorrespondent van
Free Radio Magazine? “Ja, dat ben ik”, “fijn hoor ik hem zeggen, “dan hebben wij u eindelijk gevonden. “Gevonden?” “Ja, er is een boek uitgekomen over de
etherpiraten van vroeger waarin ook een hoofdstuk aan u is gewijd.
Mijn naam is BertJan Brinkman van de locale omroep RTV-
graag een interview met u willen hebben over die tijd dat u voor het blad schreef.”
“Maar meneer, we praten over een tijd van dertig jaar geleden, wilt u daarover
nog een interview?”………
Zo begon een telefoongesprek die voor mij het één en ander zou gaan veranderen.
Het zal begin vijftiger jaren zijn geweest.
We woonden destijds nog in Tange Alteveer, een klein plaatsje in noordoost
Groningen gelegen tussen de plaatsen Stadskanaal en Nieuwe Pekela.
Op een zonnige zondagmorgen kwam op de fiets een jonge vent uit Roswinkel die bij ons thuis een clandestiene radio-
Ja, op de fiets. Het hele hebben en houden werd op de fiets vervoerd, kom daar nu eens om, je zou daarvoor nu een bestelbus nodig hebben.
Zender in de fietstas, een tiental 78-
alles wat nodig was werd zo vervoerd.
Niemand had een brommer, het was nog maar kort na de oorlog en je mocht al blij zijn dat je over een fiets beschikte.
Het betrof hier eigenlijk een experiment, de illegale zendamateur wilde testen of hij in zijn woonplaats vanaf Tange Alteveer was te ontvangen.
De voorbereidingen voor de uitzending begonnen en het zal even na tienen zijn
geweest dat de zender aan de band stond.
Niks geen hoge mast, die had toen nog niemand, aan de bestaande antennedraad die bij ons op het dak tussen de schoorstenen was gespannen werd een draad
gekoppeld, aan de waterleiding eveneens, die als aardleiding moest dienen.
De pick-
Ik werd naar buiten gestuurd om te kijken of er geen onraad was.
Ik zal het nooit meer vergeten, de herkenning was de Kuckuckswals van Ken Griffin, een plaat uit 1948 die toen veelvuldig op de radio werd gedraaid.
Is het toeval dat ik juist deze plaat ook als herkenning heb gekozen voor mijn wekelijkse radio-
Ik denk het niet, het is pure nostalgie die hieraan ten grondslag ligt.
Want ook op een andere manier wekt de plaat gevoelens bij mij op.
Het is 1949.
Ik lig als 6-
van mijn nicht en haar vriend, de dochter van mijn moeders zus.
De bedsteedeur staat op een kier en als ze komen word ik door mijn
nicht nog eens lekker geknuffeld.
Ik krijg van haar een reep chocola en een zak drop van oom en tante, “nou niet
liggen snoepen hoor”, zegt ze vrolijk en drukt een kusje op mijn wang.
Het is een spontane hartelijke meid van nog geen twintig en ze heeft altijd een
speciaal plekje in mijn hart weten vast te houden. We zien elkaar tegenwoordig niet zo vaak, maar ook al loopt ze nu tegen de tachtig, als we elkaar treffen is er nog altijd die heerlijke spontaniteit tussen ons.
In de bedstee probeer ik wakker te blijven en volg het gesprek over allerhande dingen die mij ter ore komen. Na de koffie zie ik hoe de vriend van mijn nicht een prachtige pick-
Ik ben opeens klaar wakker, duw heel voorzichtig de bedsteedeur een ietsje verder open om maar niets van het schouwspel te kunnen missen.
Wat een prachtige platenspeler, ik kan mijn ogen er niet vanaf houden.
Uit een laatje komt een doosje naalden tevoorschijn waarvan er een in de ronde kop van de pick-
de platenspeler wordt met een slinger opgewonden en behoedzaam wordt de
naald in de groef van de plaat gezet.
“De nieuwste plaat van Max van Praag oom Jan”, zegt de vriend van mijn nicht tegen mijn vader, “Op de sluizen van IJmuiden, heb hem van de week net gekocht.” “Niet te hard hoor Jan, hoor ik mijn moeder zeggen, Anton slaapt.” Even later hoor ik opeens de Kuckuckswals, “van Ken Griffin” zegt Jan.
“De plaat komt uit Amerika en is pas vorig jaar uitgebracht.”
Ik veer overeind en luister met aandacht. Als de plaat is afgelopen stoot ik de bedsteedeur open. Zittend op de rand van de bedstee, knipperend met de ogen tegen het felle lamplicht zeg ik opgewonden, “jeetje, wat een mooie plaat Jan, wil je die nog eens draaien?”
Hij staat op en tilt mij uit de bedstee, vraagt niet eens of het mag van m’n ouders en zet mij bij mijn nicht op schoot. Ik vlij mij tegen haar aan en terwijl Jan de plaat opnieuw opzet doezel ik halverwege het nummer langzaam weg…….
Dat een plaat zoveel gevoelens bij een mens kan opwekken. Jaren later tijdens
de jaarlijkse winkelweek die in de herfst in ieder dorp werd gehouden, schalt het nummer uit de luidsprekers die aan bomen en lantarenpalen of aan de gevels van de winkeliers zijn bevestigd.
Prachtig klonk het als je het nummer hoorde wegsterven tijdens een heldere avond bij licht vriezend weer, als je onder een stralende sterrenhemel naar huis wandelde.
Middengolfzenders
Je kon maar een stuk of 10 zenders goed en duidelijk op de middengolf ontvangen, in de jaren ’50, tenminste, als er geen onweer in de lucht zat want dan kon je het wel vergeten vanwege het gekraak.
Hoe dichter de bui naderde, hoe sterker werd dan het gekraak op de radio totdat ontvangst geheel onmogelijk werd. Dan draaide mijn vader de knop om, omdat hij verder luisteren vanwege het naderende onweer niet verantwoord vond.
FM was er al wel, ik meen dat dit al voor de oorlog was uitgevonden maar
vanwege de oorlogstijd toen niet verder tot ontwikkeling werd gebracht.
Die toestellen kwamen pas later op de markt, maar waren ook weer duurder, wij hadden in ieder geval thuis zo’n toestel niet. Op onze radio zaten twee golflengten, de midden-
Je had toen Hilversum I en II, radio Luxemburg, Beromünster, Hamburg en Frankfort, de BBC, radio Stockholm, een paar Franse zenders en dan had je het wel zo’n beetje gehad.
En als ik het wel heb, de RON, de Regionale Omroep Noord, later RONO geheten. Hier luisterde ik steevast iedere avond naar tijdens een vorstperiode omdat deze regionale zender alle kortebaan uitslagen vermeldde en ook de wedstrijden voor de komende dagen aankondigde.
Ik zat dan “met de kop in de radio”, zoals mijn moeder dat verwoordde.
Het was best spannend, die illegale radio-
Het laat zich raden dat het al laat was die middag eer het middagmaal werd opgediend.
Maar of de desbetreffende piraat die zondagmorgen ook in Roswinkel is doorgekomen kan ik me niet meer herinneren. Ik denk het haast niet, men zond toen vaak met een EL84, rechtstreeks vanachter de versterker, een klein radiobuisje die in radiotoestellen zaten, en ook in versterkers waren gemonteerd.
Het bereik ermee was toen niet zo groot en men mocht zich al gelukkig prijzen als je 10 km verderop was te ontvangen, misschien met hele goede condities een paar km verder.
Die zenders waar men toen op een zolderkamertje mee speelde hadden een
vermogen van een paar Watt, nu kijk je er niet van op wanneer er met 5000 Watt wordt uitgezonden.
De etherpiraterij bestaat al heel lang
Al in de jaren twintig waren er pioniers die zich met het medium radio bezig hielden en in het geheim wat aanknoeiden.
De drang om zelf een uitzending te verzorgen was er al toen de radio werd uitgevonden. In het midden van de jaren 30 was de eerste clandestiene radio-
De zender, die onder de naam “Nachtegaal” uitzond, opereerde in Overijssel en werd in korte tijd heel erg populair. Het had wat voeten in de aarde om de zender het zwijgen op te leggen wat uiteindelijk per toeval toch gebeurde.
We kunnen daarom rustig stellen dat deze zender één van de eersten is geweest
die door de PTT werd opgerold.
In de oorlogsjaren moest men op bevel van de bezetter radiotoestellen inleveren, ten minste wanneer men dit bevel inwilligde. Mijn vader deed dat niet en verstopte het toestel op een welhaast onvindbare plek en luisterde in het geniep naar radio Oranje, die in de oorlogsjaren vanuit Londen uitzond. Maar ook dit was verboden en als de Duitsers hiervan wisten werd je opgepakt.
Daarom sprak mijn vader nooit over deze praktijken, zelfs niet met de beste
buren want je wist maar nooit.
Wij hebben ook thuis nooit geweten waar vader het toestel had verstopt, immers als men het niet wist kon men de plek ook niet aanwijzen.
Vanzelfsprekend was het veel te gevaarlijk om in de oorlogsjaren met een radio te gaan spelen, zodat ook de activiteiten van de illegale zendamateurs waren verstomd.
Dat veranderde in de jaren ‘50 toen de geheime zenders zich een plekje toe-
Een maand later, op een zaterdagmiddag in december zitten we tegenover elkaar
in de studio van RTV-
Het is een open studio, je zit niet achter een afgesloten glazen wand zoals dat op de vorige locatie het geval was.
Gekleed in trui en spijkerbroek kijken twee paar vriendelijke ogen vanachter de brillenglazen van presentator BertJan Brinkman me tegemoet.
Geroutineerd bedient hij de apparatuur en als de muziek na de eerste plaat stopt, trekt hij de microfoon naar zich toe en begint het gesprek die hij een uur lang, afgewisseld met muziek, onderhoudend weet vast te houden.
Doordat in de jaren ’50 de etherpiraterij een vlucht begon te nemen, werden er opsporingsambtenaren van de PTT ingezet om de piraten op te sporen. Want er was een radiowetgeving uit 1904 die illegale radio-
De grote bloei in de illegale etherpraktijken ontstond in de ‘60 en ‘70er jaren.
Het was dringen geblazen om een plekje te veroveren in de overvolle band, veelal op de 180 meter in de middengolf.
Een gevaarlijke plek op de radio, want hier opereerde het Loodswezen.
Dat deze dienst veelvuldig werd gestoord laat zich raden, ook al beweerden de etherpiraten met een stalen gezicht dat dit niet het geval was.
Niet alleen het Loodswezen, een dienst die schepen in nood te hulp schoot, ook piloten hadden soms grote moeite om op een fatsoenlijke manier te communiceren met de verkeerstoren.
Wanneer het Loodswezen klaagde dat ze in ernstige mate werden gestoord door
illegale zendpiraten ging de Radio Controle Dienst van de PTT met hun peilwagens de weg op om ze uit te peilen. In de loop der jaren werd de apparatuur in de wagens zo verfijnd dat het de opsporingsambtenaren weinig moeite kostte de zenders te lokaliseren.
De metershoge antennemasten waren voor hen een richtbaken zoals een vuurtoren dat is voor schepen op zee. Wanneer vaststond in welke straat zich de zender bevond, werd de plaatselijke politie door de opsporingsambtenaar ter assistentie opgeroepen, en samen met hen deden ze een inval in de desbetref-
Deel 2
De vroegere Kanaalstreekkorrespondent
van Free Radio Magazine
Op mijn tochten door de provincie als de Kanaalstreekkorrespondent voor
“Free Radio Magazine”, zag ik de zenders op de meest vreemde plaatsen
verstopt. In alle hoeken en gaten zaten de etherpiraten, waaronder soms ook
vrouwen, te zenden.
Op hooizolders, oude bedsteden, onder de vloer, onder het stro, in oude
caravans, in de nok van een oude boerenschuur, kippenhokken, hooizolders,
sloopauto’s, gewoon in de huiskamer of in een slaapkamer, die als studio
was ingericht. Nolan, een jonge etherpiraat wiens zendnaam was afgeleid van
het merk valhelm die hij droeg, zond uit in een boerenschuur in de buurtschap
Harpel in de gemeente Vlagtwedde.
Hij woonde met zijn vader en broer (moeder was overleden) in een gezellig
oud boerderijtje waar ik altijd graag kwam. Nolan had een knoert van een
zender, zond uit met een Franse LMT-
je er de krant in het donker met gemak kon lezen.
De zendbuis was zo’n 40 cm hoog dacht ik, en tientallen centimeters in omtrek.
Nergens anders heb ik ooit zo’n buis gezien van die omvang en grootte.
Was het eerst stervenskoud in de afgetimmerde ruimte van de schuur, als de
zender eenmaal aan de band stond werd het er zo warm dat ventilatoren voor
verkoeling van de zendbuis moesten zorgen om te voorkomen dat die uiteen
zou spatten van de hitte. Nolan’s signaal werd keer op keer opgepikt door
een luisteramateur uit Finland die nogal gecharmeerd was van de muziek die
hij uitzond tijdens zijn internationale uitzendingen.
Niemand anders zond die muziek; echte ruige betonrock.
Tussen twee hoge masten was een antennedraad gespannen en ik hoor nog
hoe tijdens de herfst de wind langs de tuidraden floot als ik hem bezocht.
Nolan wed opgepakt door opsporingsambtenaar Van Empelen uit Den Haag.
Johnny Walker uit Exloo had een plm. 30 meter hoge zendmast waarvan hij van
beneden naar boven kon klimmen. Bovenin was een plateau en indien nodig
klom hij naar boven om reparaties uit te voeren aan de antennemast, vastge-
gespt met een veiligheidsriem.
Bij de nodige wind wiegde de mast zeker een halve meter uit het lood als hij
er op 30 m hoogte stond te werken. In het midden van de jaren ’70 onge-
veer, gingen de etherpiraten internationaal uitzenden.
Dat gebeurde hogerop in de band, op de 227m in de middengolf.
Eén van de allereerste die op deze frequentie uitzond en er ook durfde uit te
zenden, was Johnny Walker.
Toen hij hier voor het eerst ging zenden lachten collega-
Niemand weet je zo hoog in de band te vinden, zeiden ze smalend.
Veel piraten waren hier huiverig voor omdat men meende dat de luisteraars
hun niet zou horen op deze, voor hun onbekende plek in de ether.
Maar dit bleek een misvatting te zijn.
Ontvangstrapporten getuigden van de sterkte van deze zender die in 17
Europese landen werd ontvangen. Ongekend was zijn verzoekplatenprogram-
ma op de zondagochtend vanaf 10 uur.
De verzoekjes werden schriftelijk ingediend bij een correspondentieadres in
Emmen en de enveloppen gingen, ofschoon hij er nooit om had verzocht, veel-
al vergezeld van geld.
Die hij opspaarde om later zijn boetes van te kunnen betalen als hij ooit eens
opgespoord werd. Ook zijn eerste racefiets werd van dat geld betaald,
vertelde hij later in een twee uur durende interview voor de RTVS microfoon.
De herkenningsmelodie van zijn verzoekplatenprogramma was Let your love
flow van de Bellamy Brothers.
Ik maakte eens zo’n uitzending mee en schreef erover:
‘Let your love flow’ hoorde ik in de middagmix van collega BertJan
Brinkman. Een lichte siddering golfde door mijn lijf bij het horen van
dit nummer. Het zal in de winter van 1976 zijn geweest. Dichte flarden
mist hingen laag over het Drentse land, enkele paarden schurkten
dicht aaneen in een weiland met hun hoofden mistroostig omlaag.
Koud was, verrekte koud, ik kon het niet warm krijgen in de auto
ondanks dat de verwarming op de hoogste stand stond ingeschakeld.
De mist bleef hangen in de kom van de Hondsrug, was niet bij machte
erover heen te trekken mede doordat op deze grauwe zondagmorgen
wind en zon ontbrak die de mistflarden zouden kunnen verjagen.
Het zicht bleef beperk tot enkele tientallen meters, mijn koplampen
priemden in de mist maar het geelwitte licht mistte de kracht die te
doorboren. Met aangepaste snelheid reed ik over de Drentse dreven.
Het landschap had iets spookachtigs, in de begroeiing langs de weg
was af en toe een glinstering waar te nemen van een spinnenweb, die
ragdun was geweven tussen een paar takjes.
‘Let your love flow’ van de Bellamy Brothers, de herkenningstune van
Johnnie Walker. Ik was op weg naar Exloo waar ik een uitzending van
hem deze zondagmorgen mocht meemaken.
Het dorp leek uitgestorven toen ik er binnen reed, een enkele voetganger
zocht haastig zijn weg door de mist op weg naar huis, naar de warme
kachel, een borrel misschien. Johnnie Walker, vanaf de Mi Amigo studio.
Twee elektrische kachels stonden roodgloeiend in de hoek van de kamer
van waaruit hij uitzond. De zender stond warm te draaien, ventilatoren
zorgden voor de nodige koeling terwijl de zendbuizen een spookachtig
schijnsel wierpen op het plafond.
Johnnie Walker,de perfectionist, een man die alles tot in de puntjes
verzorgde, en niets, maar dan ook niets aan het toeval overliet.
Alle verzoekjes die de afgelopen week waren binnen gekomen waren
geordend, de bijbehorende platen uitgezocht.
Het was 2 minuten voor de uitzending.
Met een kennersblik liep hij alles nog eens na. De secondewijzer kroop
traag naar de twaalf en precies op dat moment plofte de draaggolf de
ontvanger binnen en stond de zender aan de band……..
Johnny Walker is twee keer gepakt, de laatste keer door Gerrit Verhoef
en heeft daarna zijn etherpiraterij praktijken beëindigd.
Betaalde Johnny Walker zijn boetes met het geld van zijn verzoekjes, zodat
het huishoudgeld niet aangesproken hoefde te worden, ik heb dat ook wel
eens anders meegemaakt. Boetes van 400 gulden of meer waren in de jaren
‘70 een hoop geld. Bolwerken van de geheime zenders waren noordoost
Groningen, het zuidoosten van de provincie Drenthe, Twente en de Veluwe.
Hier zaten sterke middengolfzenders, waar populaire zenders tussen zaten.
Omdat ze veelal Nederlandstalige muziek draaiden en de nieuwste platen, die
door Hilversum niet werden opgepikt, waren ze ongekend populair bij het
gewone volk.
Verschillende piraten waren werkloos, leefden van een uitkering en zaten
alle dagen te zenden. Uit verveling, en voor de kick vertelden ze mij, en
vaak aan de rechter, tijdens hun veroordeling.
Als je dan vroeg waarom ze geen andere hobby zochten, haalden ze hun
schouders op. Platenmaatschappijen speelden er op in en wekelijks kwamen
er nieuwe platen uit die door de piraten aangeschaft werden. Een dure lief-
hebberij die sommigen van het huishoudgeld bekostigden.
Zonder naam en toenaam te noemen zag je dat sommige gezinnen er onder
leed. Moeder moest maar zien rond te komen als haar man weer eens werd
gepakt of 14 dagen moest zitten in Veenhuizen.
Een man die Veenhuizen als zijn broekzak heeft gekend was Oompie Koerier
uit Zuidbroek. Deze Barteld Grofsmid was een markante man, zoals zijn zoon
dat was in de serie Man bijt hond, die afgelopen herfst op de tv te zien was.
Ik heb een interview met Oompie gehad en hem daarna nog een paar maal be-
zocht. Hoeveel keren hij precies is gepakt, daarvan ben ik de tel kwijtgeraakt.
Was het 16, 18 of over de 20 keer? Ik geloof dat Oompie het ooit eens heeft
gepresteerd om vier keer dezelfde dag te worden opgepakt.
Oompie Koerier zond uit in de schuur van de woning, tussen allerlei gereed-
schappen op de werkbank. Een grote zaag hing aan een spijker boven zijn
versterker. “Ik heb de zendkoorts in mijn bloed”, zei Oompie op die oktober-
dag in 1977 toen ik hem bezocht.
Begon in 1952 te zenden door een draad tussen twee bomen te spannen
en een draad, waaraan een baksteen werd bevestigd voor aarde die in een
put werd gegooid.
“We zonden toen in de open lucht, in die tijd ben ik vaak door sloten en wei-
landen gevlucht om aan de politie te ontkomen.
Als je in die tijd werd gepakt, ging je voor 4 maanden lang de cel in.
Werd je thuis gepakt, dan gingen ook eventuele bezoekers mee want die wer-
den ook strafbaar geacht.” De hele familie Grofsmid is actief in de ether.
“We zenden allemaal”, zei Oompie toen, “Zwarte Madonna is mijn echtge-
note, Tornado (Man bijt hond) mijn zoon, en mijn dochters draaien onder
de namen Snelle Fanny, Vrouwelijke Toronto en de Kleine Prinses.”
Ook Bartelds broer was aan het zenden verslaafd, met elkaar heeft hij voor
het zenden 4 à 5 jaar van zijn leven in de cel doorgebracht.
De zingende etherpiraat Oompie Koerier overleed in februari 2000 op
64-
Veel artiesten waren in die tijd blij dat hun plaatje werd gedraaid door de
piraten. Promoten heet dat tegenwoordig. Deze taak zijn de laatste jaren
ook deels overgenomen door de locale omroepen die de opnamen van
de regionale artiesten steeds meer zijn gaan draaien.
Denk hierbij aan onze eigen locale omroep.
Het Nederlandstalige lied stond bij de diskjockeys in Hilversum niet in een
hoog aanzien, artiesten als de Zangeres zonder Naam of Johnny Jordaan
werden door bepaalde omroepen geboycot, omdat ze niets moesten hebben
van dat smartlappengedoe.
Boze tongen beweerden in die tijd, als er maar 25 gulden in de platenhoes
wordt bijgevoegd, wordt de plaat ook wel gedraaid.
Vandaar dat veel artiesten en orkestjes bekend werden dankzij de etherpi-
raten. Denk hierbij aan Johan en Henk, Quintus, Het Sneeuwbal Trio en aan
De Heikrekels, namen die me zo maar spontaan te binnen schieten.
En als er geen etherpiraten waren geweest had nog nooit een hond gehoord
van Johnny Pecon of een Frankie Yankovic, wiens polka’s bij de platen-
zaken niet waren aan te slepen.
Er bestonden zelfs wachtlijsten voor
deze platen bij Autorama in Veendam. Ze werden rechtstreeks geïmporteerd
vanuit Amerika. Vooral vrijdagsavonds liep je verschillende piraten tegen
het lijf die in de platenbakken zaten te struinen. Aan de balie waren mede-
werkers bezig bestellingen op te nemen, ze schreven hun vingers blauw.
Voor de platenzaken was het een gouden tijd.
Er werden ook veel liedjes gemaakt over de piraten bv. De moeder van de
zendpiraat, van Johan en Henk, Wij kunnen het niet laten, van De Tijdbrekers,
Dankzij de piraten, The Music Sounds, sommige liedjes van Vader Abraham
verhalen er over, enfin u kunt de lijst zelf moeiteloos aanvullen.
We kunnen rustig stellen dat de geheime zenders een grote bijdrage hebben
geleverd aan de populariteit van het Nederlandse lied waarvoor veel artiesten
van naam hun heden ten dage nog dankbaar zijn…..
Deel 4
Maakte ik reeds melding dat over de etherpiraten verschillende liedjes zijn
gemaakt, ook over de opsporingsambtenaren was dit het geval.
Bekend is het lied van Kees Kremer, die op een Gerard de Vries-
manier verteld over Meneer van der Werf, de toenmalige opsporingsamb-
tenaar van de PTT.
Bekende opsporingsambtenaren waren in die tijd Gerrit Verhoef , Klaas
Eier, de heer Roth, Van Empelen uit Den Haag, Van Rijsdorp, Daniël
Neuteboom en Van der Werf.
Deze laatste was veel actief in de provincie Groningen en Drenthe.
Populair
In het midden van de jaren ’70 huisde in het Groningse Ten Boer een
krachtige zender onder de naam Smokie.
Het was ook in die tijd dat veel huis aan huisbladen, de zogenaamde Bokke-
blaadjes, ruim aandacht besteedden aan het wel en wee van de piraten.
Smokie draaide een verzoekplatenprogramma die enorm populair was en
volgens berichten waren er zelfs mensen die ’s zondagsmorgens de kerk-
dienst oversloegen om naar zijn programma te luisteren.
Maar zoals dat toen vaak het geval was, niet alleen wegens storing werden
die jongens opgepakt, ook hun populariteit speelde een rol.
Vandaar dat veel etherpiraten in het verleden ook op grond daarvan werden
opgespoord. Een zender die ook hier in Stadskanaal destijds heel goed was
te ontvangen, was de vanuit Kampen opererende zender Sylvania.
Een stabiele zender met een goed signaal die mooi strak aan de band stond.
Die bewuste zondagmorgen toen Johnnie Walker werd opgepakt, zat hij nog
maar goed en wel uit te zenden toen hem het zwijgen werd opgelegd.
Gerrit Verhoef zou hebben overnacht in een hotelletje, (aldus het verhaal)
en sloeg kort na tien uur zijn slag, toen De Walker die bewuste zondagmorgen
bezig was met zijn verzoekplatenprogramma.
Het gerucht verspreidde zich razendsnel die bewuste zondagmorgen, doordat
Jacky The Killer uit het Drentse Roswinkel kort daarna zijn zender inschakelde
en melding maakte van het feit dat Johnnie Walker uit de lucht was.
Nou, dat heeft Exloo geweten, het anders zo rustige dorp stond op zijn kop.
Het was een complete invasie van toeterde auto’s van collega-
belangstellenden die op deze manier blijk gaven van hun steunbetuiging..
Inbeslagname
In de jaren ’70 werd alleen de zender in beslag genomen als men voor de eerste
keer werd gepakt. De tweede keer werd alles meegenomen wat aan de zender
gekoppeld was en liep de boete op tot maximaal 750 gulden.
Het gebeurde ook vaak (maar dat lag een beetje aan de opsporingsambtenaar)
dat ook de hele platencollectie in beslag werd genomen.
Verschillende piraten hebben in hun verdere maatschappelijke carrière hinder
ondervonden van hun zendactiviteiten, omdat ze vanwege het zenden een mis-
drijf hadden gepleegd in de zin der Wet.
Een eventuele sollicitatie bij de overheid of semioverheid kon men wel ver-
geten al zijn hierover ook uitzonderingen bekend, waar ik verder niet op in wil
gaan. Soms ging het er heftig aan toe bij één of ander inval.
Het is voorgekomen dat de ME moest uitrukken ter versterking of extra politie-
Mensen moesten assisteren als de zaak uit de hand dreigde te lopen.
Maar een inval betekende nog niet dat de zender was gevonden. Met een zen-
der zonder zendbuis kan men niet zenden, vandaar dat die soms razendsnel van
de zender werd getrokken om te worden weggemoffeld. Zonder zendbuis was
een zender immers incompleet, het belangrijkste bewijsstuk ontbrak en die moest
men boven tafel zien te krijgen. De opsporingsambtenaren haalden die weer boven
water uit closetpotten, etenspannen, diepvriezers of uit het struikgewas, als die
door een geopende raam naar buiten was gesmeten. Toen het watercloset nog
niet overal was ingeburgerd, kwam het voor dat doodgemoederd de wc ton op
het erf werd leeggekieperd om tussen de uitwerpselen te speuren naar de zendbuis.
Het lukte maar weinigen deze doorgewinterde kerels met hun jarenlange ervaring
om de tuin te leiden.
Het is zelfs voorgekomen dat een echtgenote van een piraat de buis in haar
slipje verborg, maar de dame in kwestie heeft dat geweten; brandblaren waren
het gevolg.
Er kwam ook veel intimidatie aan te pas bij een inval als de zender niet werd ge-
vonden. Als men dan onverrichter zake moest terugkeren, werd te verstaan ge-
geven dat men bij een volgende inval de hele boel zou afbreken om de zender te
vinden. Voor een enkele was dat voldoende reden om de plek aan te wijzen
waar de zender verborgen werd gehouden.
100.000 zenders
Inbeslag genomen zenders en ander apparatuur werd door de rechter verbeurd
verklaard en belandde bij de Dienst Domeinen. Het kwam voor dat ether-
piraten hun eigen zender op die manier terugkochten, om er weer vrolijk mee te
gaan zenden. Er zijn eens voorzichtige schattingen geweest hoeveel illegale zen-
ders er in de ’70er, en begin ‘80er jaren in ons land actief waren.
Men kwam toen uit op een aantal van zo om en nabij de 100.000 zenders!
Dat waren niet alleen de geheime zenders, maar ook de 27mc-
nog verboden waren, en de illegale amateurs die uitzonden op de 3m-
Voor de opsporingsambtenaren uit die tijd was het dweilen met de kraan open
omdat het weinig zoden aan de dijk zette. Anders gezegd; het hielp geen zier.
Als je een beetje thuis was in de piratenwereld kon je aan de herkenning al
horen wie er aan de band kwam om te gaan zenden.
Herkenning
Haast iedereen had een andere herkenning, vaak waren dit polka’s van
Johnny Pecon, Die Regento Stars, Frankie Yankovic of Die Böhmischen
Stadtmusikanten met de Amsel-
Oompie Koerier zei reeds eerder dat er vroeger in het open veld werd uitge-
zonden, dit gebeurde in de jaren ’50 ook veel in Drenthe.
Deze provincie, rijk aan heidevelden was toen voor de piraten een ideale plek
om te gaan zenden, het uitzicht was ruim en wijd en verdachte personen kon
men al van verre lokaliseren.
Ze beschikten over een legertje handlangers die voor hen de boel in de gaten
hielden bij eventuele onraad.
Recordpogingen waren ook een geliefkoosde bezigheid in de piratenwereld.
Men zat elkaar op te naaien wie het langst durfde uit te zenden
Sommige piraten zaten dag en nacht aan de band, honderden uren lang om het
zendrecord in handen te krijgen. Dat ze daarbij een dankbaar doelwit waren
voor de RCD, de Radio Controle Dienst van de PTT, laat zich raden.
Vele recordpogingen sneuvelden dan ook voordat de beoogde uren werden
gehaald om het record scherper te stellen.
Enkele feiten:
In 1972 werden er 300 illegale zenders opgespoord.
In de Emmer Courant van maart 1972 verschijnt een groot artikel van waar-
uit ik enige passages citeer:
Zuidoosthoek wordt amateurs te riskant
Etherpiraten wijken uit naar Duitse grensstreek
Peilauto’s stoppen noodgedwongen bij de groene grens
De Drentse grond wordt de etherpiraten te heet onder de voeten.
Sinds de opsporingsdienst van de PTT in samenwerking met de Emmer ge-
meentepolitie een groot aantal geheime zenders het zwijgen heeft opgelegd.
Beducht voor de feilloze apparatuur van de peilauto’s waarmee de Haagse
opsporingsambtenaren na een telefoontje van de Emmer recherche in de
Zuidoosthoek op pad gaan, zijn sommige zendpiraten naar Duitsland uitge-
weken. Vanuit een eenzame boerderij of een afgelegen weekendhuis bij de
“groene grens” zetten ze hun clandestien bedrijf vrolijk voort.
”Sommige etherpiraten hebben we niet kunnen grijpen,” zei ons een woord-
voerder van de Emmer politie. “We reden tot aan de grens met Schoone-
beek met de peilauto en moesten stoppen omdat er vanuit een boerderij
aan de overkant” werd uitgezonden. Als Duitse collega’s worden opge-
trommeld zijn de piraten al weer lang vertrokken en hebben wij het na-
kijken.”
In 1974 was een meisje van 15 uit Nijmegen opeens twee dagen spoorloos
nadat ze was gepakt tijdens het zenden. Doordat de opsporingsambtenaar zei
dat ze wel een half jaar (!) het gevang in kon gaan, werd ze zo bang dat ze de
benen nam.
Op Woensdag 13 februari 1974 worden tijdens een razzia door politie en PTT
in de gemeente Emmen in een klap 17 geheime zenders in beslag genomen.
Het is de grootste vangst die de laatste jaren in ons land ooit is gedaan.
In 1974 zet het drie en een half jarig zoontje van etherpiraat Auke Poot uit Stads-
kanaal op een dag de zender aan de band. Het kereltje wist alle knopjes exact
te vinden en legde de naald in de juiste groef van de grammofoonplaat en
draaide plaatjes. Dit in opperste verbazing van de vader van het kleine joch.
Levensgevaarlijke toestanden natuurlijk, dat drong ook tot de vader door want
op de zender stond wel 2000V. Hij koppelde de zender los en leverde hem in
bij het politiebureau om verdere ongelukken te voorkomen.
Een zeer verstandig besluit.
In 1975 waren er speciale acties (razzia’s) om piraten op te sporen.
Tijdens zo’n actie werden in Eelde in één klap 24 zenders uit de lucht gehaald.
Tegenwoordig is het Agentschap Telecom in de plaats gekomen van de Radio
Controle Dienst. Op internet staan de auto’s, compleet met nummerbord te kijk
van de huidige opsporingsambtenaren. Invallen en razzia’s vinden nog steeds
plaats en dat zal ook wel zo blijven, werkloos zullen de mannen van de op-
sporingsdienst de eerste jaren zeker nog niet worden.
Al in 1974 liet een opsporingsambtenaar weten: “Ik heb er niet veel hoop op
dat we de geheime zenderij voorgoed uit de wereld krijgen.”
En hij kreeg volkomen gelijk want een verboden hobby die al voor de
Tweede Wereldoorlog begon, viert nog alle dagen hoogtij.
In de Winschoter Courant van 25 mei 1974 laten verschillende piraten
weten:
Opsporing niet sportief
Groninger etherpiraten bedreigen rechercheur
Illegale etherpiraten zeggen harde acties tegen de Groninger opsporingsambte-
naar Van der Werf te overwegen. Zij vinden de rechercheur bij het in beslag
nemen van geheime zenders “niet sportief” te werk te gaan. Een 24-
piraat die onder de naam Studio A uitzond, klaagt over de opsporingstechniek
van Van der Werf. Terwijl de Groninger gemeentepolitie hem voor een andere
zaak op het bureau vasthield stapte volgens hem de rechercheur naar zijn vrouw
die ‘overrompeld’ de geheime apparatuur meegaf.
Even verder in het verslag:
Toen Van der Werf bij een onderzoek bij een andere amateur de apparatuur
niet kon vinden, dreigde hij een dure bandrecorder mee te nemen.
“Die man werd toen zo bang dat hij maar vertelde dat het onder de vloer zat ver-
borgen,” aldus etherpiraat Grapperhaus.
“We konden met moeite tegenhouden dat zijn vrienden Van der Werfs auto over
de kop gooiden, zo kwaad waren ze.”
Van der Werf die in het artikel ook aan het woord komt zegt hierover:
“Fantastisch verhaal”
Rechercheur Van der Werf gelooft niet zo in de dreigementen van de etherpiraat.
Na overleg met zijn chef, luitenant Dekker, noemt hij het een “fantastisch verhaal,
dat kant noch wal raakt.” Hij vertelt er echt geen gekke methoden op na te hou-
den. “Ze vinden het vaak leuk om achteraf wilde verhalen te vertellen. Ik begrijp
die meneer Grapperhaus niet,” zegt hij. “De apparatuur van die meneer was al
eerder aangetroffen. Omdat zijn vrouw ’s zondags een kindje kreeg, wachten we
tot maandag met de inbeslagname. Ik denk dat hij er met een week of wat spijt
van heeft dat hij zulke gekke dingen zei.
We plegen ook geen chantage om de apparatuur in handen te krijgen.
Het is gewoon zo, dat we een bandrecorder in beslag kunnen nemen. In de mees-
te gevallen gebeurt dat niet, maar hij hoort officieel bij de zendapparatuur.
Die lui beginnen zich nu te roeren. Maar we zitten met zoveel klachten over storing
dat we wel wat moeten doen,” aldus de heer Van der Werf.
Tegenwoordig worden nog altijd tijdens gerichte acties etherpiraten het zwijgen op-
gelegd, zoals in april 2008 toen op 7 adressen rond Nijmegen 16 illegale zenders
werden opgespoord. Of het FM of middengolfzenders waren vermeld het bericht
niet.
Veranderd
In vier afleveringen hebt u het een en ander kunnen lezen over de illegale zenders
die vroeger opereerden op de middengolf. Bewust is gekozen voor deze zenders,
omdat FM zenders in die tijd nog niet zo ver reikten. Dat is tegenwoordig wel
even anders, evenals dat van de middengolfzenders die vele malen sterker zijn ge-
worden. Uren zat ik aan de radio gekluisterd, want het gaf je een kick om zen-
ders uit Overijssel of uit de Veluwe te ontvangen. Uit de provincie Friesland kwam
zelden iets binnen, blijkbaar lukte het die jongens daar niet zo goed deze kant op
te draaien. Nu zijn op internet radiozenders actief die wij vroeger als etherpiraten
beschouwden. Met dezelfde Nederlandstalige muziek, met lange muzieklijsten
waar je zelf een keus uit kunt maken voor een verzoekje, die dan na verloop van
tijd computergestuurd en storingsvrij wordt uitgezonden. De tijd is veranderd.
Radioprogramma
Geknetter of fading, zoals wij dat toen hoorden is er niet meer bij. Maar toch, zo
af en toe schakel ik de oude vertrouwde middengolfradio weer in op zoek naar
een etherpiraat die ergens in de ether actief is. En je komt ze nog tegen, met
verzoekprogramma en al, zoals december 2007 toen wij verbleven in een hotel
in Bad Bentheim. Op een draagbaar cassetteradiootje, die je moeiteloos in je
broekzak laat glijden genoot ik, met een oortje in terwijl mijn vrouw tv zat te
kijken, naar verschillende zenders die nog altijd vanuit Twente of de Veluwe
opereren. Nostalgische gevoelens kwamen weer boven drijven.
Nostalgie uit vroeger tijden heet ook mijn wekelijkse radioprogramma, die ik
dankzij het interview met BertJan Brinkman destijds heb gekregen.
Waar een zoektocht naar de “Kanaalstreekkorrespondent” al niet toe kan leiden.
Want van het een kwam het ander, radiogek was ik altijd al en komende maand is
het al weer een jaar geleden dat ik als AOW-
nemen achter de microfoon van Radio Televisie Stadskanaal, kortweg RTVS
genaamd. Persoonlijk beleef ik heel erg veel plezier aan het programma en bij
deze wil ik het bestuur van RTVS nog hartelijk dank zeggen dat ik die kans heb
gekregen. De mogelijkheid en ruimte die zij mij boden heb ik met beide handen
aangegrepen.
100.40 pioneer rotterdam dx piraat
2017
1983
2017
goede avond
ik zag je site van oude radio piraten jaren 70-
zelf heb ik een zender gehad in spakenburg bijna 10 jaar lang
dat was radio amigo 102 fm vermogen was niet hoog 25 watt maar genoeg voor het gooi
groetjes ben dekker baarn
